Forum Dogs

ShadowDog

Kot norweski leśny

Wraz ze wzrostem popularności kota jako towarzysza człowieka wzrastała także liczba ras kotów. Oprócz tradycyjnych powstawało coraz więcej nowych, stopniowo "odkrywanych" ras. Do takich należy norweski kot leśny, który w swej pierwotnej "dzikiej" postaci występował w zimnych regionach Skandynawii. Norweski kot leśny powstał z przypadkowych krzyżówek między wałęsającymi się kotami długowłosymi a kotami domowymi. Z tych mieszańców rozwinęły się na przestrzeni wieków dostosowane do surowego życia na północy silne koty z gęstym, półdługim futrem. Od dawna koty te spotykało się w chłopskich zagrodach, gdzie same musiały się o siebie troszczyć i nie mogły liczyć na ciepły kąt przy kominku. Dopiero w miarę rozwoju urbanizacji zmieniało się życie tego norweskiego kota leśnego, jak go później nazwano.
Wraz ze zmianą populacji kotów recesywny gen DNA odpowiedzialny za długie włosy był wypierany przez gen DNA warunkujący występowanie włosów krótkich. W ten sposób poszukujący nowych zadań hodowcy ras kotów odkryli "wojego" kota leśnego. Jak to się dzieje z wieloma nowymi rasami, tak i o dzikości pierwszego "orwega" powstała legenda, mająca podkreślić jego krzepkość. W rzeczywistości w momencie ich uznawania przez niezależne związki hodowlane w Skandynawii w 1972 r., czy przez FIFe w 1979 r., były już dawno czystymi produktami hodowli. Norweskie koty leśne są duże, o wydłużonym tułowiu, silne, muskularne i długonogie. Uwagę zwraca trójkątna głowa średniej wielkości, z długim i prostym nosem oraz dużymi, wysoko osadzonymi uszami z wyraźnymi pędzelkami włosów jak u rysia. Długi, gęsto owłosiony ogon w ruchu wygląda jak pióropusz, eleganckie "portki" na tylnych kończynach i kołnierz na szyi - najwyrazistszy podczas zimy - powodują, że koty te, zwłaszcza kocury, wyglądają prawie jak długowłose. Na reszcie ciała są średniej długości, przy czym okrywowe muszą być raczej sztywne i mocne, aby chroniły przed wilgocią. Podszycie jest gęste i długie, chroniące przed zimnem. Z daleka włosy norweskiego kota leśnego wyglądają jakby trochę były tłuste, co jest cechą normalną u kota żyjącego na swobodzie.

Z czasem, niestety, jakość futra się zmieniła: tłuste włosy okrywowe mają już tylko bardzo nieliczne koty, natomiast długość włosów stała się zadziwiająco większa. Odporność na wodę i zimno na skutek zabiegów hodowlanych zanikła i w efekcie z dawnego krzepkiego zwierzęcia norweski kot leśny stał się kotem szlachetnym jak wiele innych. Może się to wiązać z faktem, że w celu rozszerzenia palety barw okrywy włosowej, chociażby o białą, wprowadzono do hodowli jako domieszkę koty perskie, co spowodowało także zmianę struktury futra norweskiego kota leśnego. Aby uzyskać możliwie jak najszybciej wymaganą przez wzorzec rasy trójkątną głowę, niektórzy hodowcy krzyżowali "norwega" z tureckim kotem angorskim i balijskim, co dodatkowo silnie zmieniło fenotyp rasy. Odpowiedzialni hodowcy od dawna dążą do tego, aby zachować tę rasę z jej pierwotnymi cechami i żądają zakazu jakichkolwiek krzyżowań z innymi rasami. W związku z tym w genealogii hodowanych przez nich kotów można znaleźć wśród ich przodków co najmniej pięć pokoleń norweskich kotów leśnych czystej rasy. Oczy "norwegów", mające kształt migdałów, powinny być ustawione lekko skośnie i - w przeciwieństwie do wielu innych ras - mogą mieć zupełnie dowolny kolor. Ostatnio największym powodzeniem cieszą się koty miedzianookie. Hodowla nastawiona na uzyskanie określonych barw futra nie odgrywa jeszcze u norweskich kotów leśnych decydującej roli, jak to się dzieje z kotami innych ras, co jest niezbędne dla utrzymania w hodowli szerokiej puli genów. Chociaż rozmaite odmiany barwne sąjednoznacznie określone i znormalizowane, przy czym stale dochodzą nowe, w zasadzie można krzyżować ze sobą wszystkie odmiany barwne. Jest to ważnym przyczynkiem do zachowania typu i jakości futra, ponieważ nie wszystkie odmiany barwne mają tak samo silne włosy okrywowe lub tak samo gęste podszycie. Czarne koty mają mocniejsze włosy okrywowe, lecz mniej podszycia, niebieskie natomiast mają bardzo gęste podszycie. Czarne pręgowane są najbardziej zbliżone do pierwotnego ideału. Wiele kotów z hodowli nastawionych na uzyskanie pożądanych kolorów ma futro wprawdzie doskonałe i rzadkie barwy, np. białą lub niebieską, jednak ich okrywa włosowa tak odbiega od pierwotnego wyglądu futra kotów norweskich, jak budowa ciała: koty te coraz częściej mają delikatną budowę ciała i mały wzrost. Norweskie koty leśne dzielimy pod względem barw na dwie duże grupy, mianowicie z genem agouti i bez tego genu.

Według tej klasyfikacji prezentuje się koty norweskie także na niektórych wystawach, np. organizowanych przez FIFe. Ze względu na znaczenie i rozprzestrzenienie kotów norweskich taka klasyfikacja już od dawna nie wystarcza. Określenie agouti pochodzi od południowoamerykańskiego gryzonia aguti złocistego (Dasyprocta aguti) i oznacza barwę wielu dzikich gatunków zwierząt (gen A/a). Gen odpowiedzialny za tę cechę powoduje powstawanie na poszczególnych włosach żółto-szarych lub czarno-złotych prążków, a to dopiero umożliwia znany rysunek tabby. W odniesieniu do norweskich kotów leśnych oznacza to, że wszystkie odmiany z oznakami tabby są kotami agouti i dlatego muszą też mieć typowe cechy: czerwonawe lusterko nosa z czarnym obrzeżeniem, jasną plamę na tylnej stronie uszu, czyli tzw. odcisk kciuka, i ciemny pasek na dolnej stronie tylnych łap (stóp). Należy jednak zwrócić uwagę, że srebrzyste i złociste norweskie koty leśne stanowią wyjątek pod względem tych cech. Norweski kot leśny czarny tabby jest kotem agouti swojej rasy. Ten kolor w klasycznym wzorze tabby wykazywały pierwsze importowane koty z klasycznej linii "Pan's", prawdopodobnym praojcem wielu "norwegów" w Niemczech był "Pan's Tinella". Na tle piaskowego podszycia widać czarne pręgi i pierścienie tabby, a na twarzy wyraźny znak tabby w kształcie litery M. Ważne są równomierność rozmieszczenia rysunku i czystość barwy futra. Białe plamy są niepożądane. Norweski kot leśny czarny tabby z białym odpowiada kombinacji pierwotnego kota czarnego tabby z elementem łaciatości, co umożliwiło powstanie wielu kotów z ładnym białym "ślimakiem" na piersi. Z wyjątkiem wyraźnie odgraniczonych białych plam, pozostała część futra musi także u tych kotów mieć wyraźny wzór tabby. Norweski kot leśny niebieski tabby jest odmianą, u której nastąpiło rozjaśnienie oznak tabby i podszycia. Stosunek między barwą zasadniczą a wzorem tabby odpowiada klasycznemu niebieskiemu tabby.

Norweski kot leśny srebrzysty tabby jako nowa odmiana barwna jest już szeroko rozpowszechniony i ma powodzenie u hodowców. Kot srebrzysty tabby ma na srebrzystobiałym tle czarny rysunek tabby i to klasyczny tabby, z typowymi kolistymi wzorami w kształcie motyla w postaci pierwotnego rysunku tygrysiego oraz cętkowanego, jaki znamy u nakrapianych kotów domowych. Elegancko wygląda kot srebrzysty tabby z białym, w którego hodowli dąży się do uzyskania białych "rękawiczek" i białego "śliniaka".

Koty z futrem o dużym udziale białego koloru ostatnio są nazywane dwukolorowymi tabby. Modne są także powstałe przez rozjaśnienie barwy koty niebieskosrebrzyste tabby. Szaroniebieski rysunek na tle srebrzystobiałego podszycia wygląda jeszcze wytworniej i czyni z kota o doskonałym rysunku ubarwienia futra prawdziwy klejnot. Umaszczenie szylkretowe tabby mają tylko samice. Odpowiada ono mieszaninie barwy szylkretowej ze wzorem tabby. Futro takich kotek w czarne, rude i kremowe wzory ma wyraźne oznaki tabby, chociaż nie zawsze w postaci klasycznego tabby z kolistymi wzorami. Wiąże się to z barwnymi plamami zabarwienia szylkretowego. Szylkretowe tabby, tak jak wszystkie tabby, hoduje się jako łaciate, co ich pstrokatej okrywie włosowej jeszcze dodaje uroku. Norwegi rudo-srebrzyste tabby spotyka się jeszcze bardzo rzadko. Na pierwszy rzut oka wyglądają jak rude dymne. Dopiero po dokładniejszym przyjrzeniu się widać delikatny wzór tabby na czerwonawo zabarwionym futrze ze srebrzy stobiałym podszyciem. Na temat kotów złocistych tabby toczą się w kręgach hodowców wielkie spory.

Jedni chcą uznać koty z czarnym wzorem na tle ciepłego, złocistego podszycia za odrębną odmianę barwną, podobnie jak koty złociste innych ras, inni natomiast krytykują je i nazywają rozmytymi czarnymi tabby i uważają, że nie powinno się ich nadal hodować. W każdym razie dla hobbystów koty złociste tabby są pełne uroku. Koty dymne miały bardzo duży wpływ na hodowlę kotów srebrzystych rasy norweskich kotów leśnych i jeszcze dzisiaj urzekaj ą one osobliwym oddzieleniem białego tła podszycia od włosów okrywowych, których końcowa połowa jest czarno lub niebiesko zabarwiona, w zależności od tego, czy są to koty czarne dymne, czy niebieskie dymne. Podczas spoczynku czarne końce włosów przykrywają jasne podszycie i dopiero w ruchu widać srebrzyste tło. Oczywiście wszystkie koty dymne hoduje się także jako białe dymne. U kotów non-agouti wyeliminowany został gen DNA odpowiedzialny za przyciemnienie końców włosów, tak że przy załamaniu światła powstaje wrażenie jednobarwności. Do niedawna poświęcano tym kotom więcej uwagi, w wyniku czego marny dzisiaj wszystkie uznane barwy także u norweskich kotów leśnych. Czarne norweskie koty leśne istniały od bardzo dawna.

Należały one do "pionierów" hodowli i pojawiły się prawie równocześnie z czarnymi tabby. Hodowcom sprawiają one często pewien kłopot, ponieważ barwa okrywy nie zawsze jest całkowicie jednolita i nie zawsze lśni jak czarny lakier, a ich czerń miejscami wpada w odcień czerwonawy lub brązowawy, co z pewnością jest wpływem przodków tabby. W zamian koty czarne wnoszą do hodowli dobre proporcje budowy ciała i silne włosy okrywowe, tak samo jak ich krewniacy koty czarno-białe, które wyglądają bardzo ciekawie ze swoimi białymi "ślimakami" na piersi lub białymi plamami na nosie albo czole. Norweskie koty leśne w kolorze niebieskim pojawiły się nagle w niektórych hodowlach i świadczyły o krzyżowaniach z persami, mimo że temu zaprzeczano. Niezbitym dowodem pozostaje jednak ich regularne - przypominające mutację - występowanie, chociaż wcześniej tego zjawiska nie obserwowano. Urokowi niebieskiej i niebiesko-białej odmiany barwnej jednak to nie zaszkodziło i niebieska "norweżka" zawsze jest fenomenem. Białe norweskie koty leśne istnieją dopiero od końca lat 80. Ich odkrywcy chcieli wmówić zdziwionym fachowcom, że przodkowie kotów z tymi cennymi osobliwościami pochodzą z odłowu dzikich zwierząt. Dowodem na to mają być luki w genealogii. Tymczasem jednak pewna skandynawska hodowczyni przyznała, że w tym trudnym programie hodowlanym uczestniczyły persy. Potomstwo trzeba było potem odpowiednio wyselekcjonować.

Problem hodowli tej odmiany barwnej stanowi fakt, że w "spadku" po perskich rodzicach linie norweskie odziedziczyły także głuchotę. Większość białych norwegów, zwłaszcza niebieskookich, jest zupełnie głuchych i dlatego należałoby je wykluczyć z hodowli. Koty szylkretowe uchodzą w Skandynawii za koty przynoszące szczęście, ponieważ trójbarwność jest tam uważana za rzecz zupełnie nadzwyczajną. Zawsze są atrakcyjne kotki czarne, rude, kremowe oraz szylkretowobiałe, a także z białymi plamami. Samców w tych barwach nie ma, ponieważ dziedziczenie tych cech jest związane z płcią. Szczególnie dla hodowli jednobarwnych i łaciatych norweskich kotów leśnych ważnym materiaŹłem wyjściowym są koty szylkretowe i szylkretowobiałe bez agouti, co zarazem wyjaśnia ich szybkie rozpowszechnienie. Koty kameo są najmłodszym "dzieckiem" rasy i powstały z krzyżowania kotów dymnych z kotami o rozjaśnionych barwach lub kotów dymnych z kotami tabby. Hoduje się je w kolorze kremowym i rudym, a także jako kameo z białym. Z krzyżówek tabby pochodzą oprócz tego koty kameo tabby. Miłośnicy mają więc do wyboru bardzo szeroki wachlarz atrakcyjnych barw kameo. Wszystkie "norwegi" są kotami nie wypaczonymi pod względem charakteru i krzepkimi, mocnymi, nie wymagającymi od właściciela zbyt intensywnego pielęgnowania.

***Charakterystyka***

Norweskie Koty Leśne są dużą i elegancką rasą z półdługim futrem. Koty tej rasy rozwijają się powoli i nie osiągają dojrzałości przed czwartym rokiem życia. Głowa jest trójkątna z mocnym podbródkiem. Profil jest długi i prosty bez załamania. Oczy są duże, czujne, migdałowego kształtu, zewnętrzne rogi oczu są przechylone w stronę bazy uszu. Inteligentne, pełne wyrazu wymownie świadczą o swojej kociej osobowości. Mogą mieć dowolny kolor niezależnie od koloru futra. Ich zabarwienie sięga od głębokiego błękitu, przez szmaragdowo zielony aż do czystego złota. Owłosione uszy są umiejscowione wysoko na głowie i zwężają się ku górze, kończąc się pędzelkami włosów. Cały czas nastawione na źródło dźwięku i pilnie nasłuchujące. Zewnętrzna strona ucha przedłuża linię głowy do podbródka. Ciało jest długie, muskularne i silnie zbudowane z mocną strukturą kości. Tylne nogi są dłuższe niż przednie. Mają zdolność pokonywania dużych dystansów pojedynczym skokiem. Pomiędzy palcami wyrastają kępki włosów. Ogon jest długi i puszysty, trzymany z dumą w powietrzu jakby to było światło latarni morskiej.

Jeżeli kiedykolwiek został stworzony kot odpowiadający swemu środowisku to jest to właśnie Kot Norweski Leśny. Na widok ich przeciwdeszczowego futra nabiera się pewności, że ten kot urodził się by przeżyć w każdych warunkach. Jego podwójne futro składa się z ochronnej, zewnętrznej warstwy nieprzemakalnych i lśniących włosów okrywy oraz warstwy wewnętrznej grubego i wełnistego podszerstka. Futro swobodnie włóczącego się kota nie może się filcować z powodu corocznego linienia, kot ocierając się o pnie drzew i sam potrafi pozbyć się wypadających włosów. Norweski Kot Leśny pojawia się w szerokiej gamie kolorów od czystego białego do czarnego jak węgiel, a odcienie futra zmieniają się od jasnych do ciemnych wraz z porami roku. Matka Natura jest tak przewidująca! Szyja jest pokryta grubą kryzą ze zmierzwionych włosów dając kotu wygląd egzotycznego tygrysa. Jest to być może najbardziej imponującą częścią okrywy.

Kiedy mówimy o temperamencie, musimy zaznaczyć, że Skogkatt nie przypomina innych ras. Dziki kot musi być inteligentny i pomysłowy aby przetrwać. W złym okresie, kiedy jest mało pożywienia albo jest zła pogoda, tylko inteligentne osobniki, które są w stanie użyć niekonwencjonalnych metod aby zdobyć pożywienie i schronienie, mogą przeżyć.
Skogkatt jest dzielny i nieustraszony. Przez wiele pokoleń nauczył się, że najlepszym rodzajem obrony jest atak. Daje im to silną wolę i stalowe nerwy. Skogkatt nie staje się nerwowy lub niecierpliwy. Akceptują każdą zmianę z zaskakującym opanowaniem i łatwo dostosowują się do nowej sytuacji.

Jednocześnie Skogkatt jest figlarnym, żywym, czułym i bystrym kotem. Ma łagodne usposobienie. Wielu właścicieli twierdzi, że ze wszystkich kotów jakie mieli, te są najbardziej kochane. Jeżeli koty mają jakąś wadę, jest nią to, że chcą cały czas być z tobą. Lecz nie są kotami lubiącymi siedzieć na kolanach, chyba że na ich warunkach. Ułożą się w twoim łóżku, ale nie będą chciały spać pod przykryciem. Głaskanie po głowie i drapanie pod brodą są oczywiście konieczne, ale z pewnym umiarem – nie trzeba ich niańczyć cały czas. Skogkatt powie wam, cicho, kiedy będzie to potrzebne. A jeżeli go zignorujesz – powie głośniej.

Koty Leśne są idealnymi kotami rodzinnymi, dobrze im się układa z dziećmi, psami albo z innymi kotami. Ale nie ma znaczenia jak szczęśliwe są z innymi zwierzętami, ponieważ wyjątkowo kochają swoich ludzkich przyjaciół. Zwykle przywiązują się głównie do jednej osoby z którą Skogkatt będzie przebywał w każdej okoliczności, to jednak nie znaczy, że jest nieprzyjacielski albo nie zainteresowany w stosunku do reszty rodziny. Ale jak tylko będzie to możliwe będzie starał się przebywać z ulubionym człowiekiem w stresujących momentach i podczas choroby.

Inteligencja Skogkatta i jego energiczne oraz żywe zachowanie naturalnie wymaga od właściciela spełnienia pewnych wymogów jeżeli kot ma dobrze się czuć zarówno psychicznie jak i fizycznie. Jeżeli zapewnisz Skogkattowi coś do zabawy – puste tekturowe pudełko jest bardzo cenione – coś na czym użyje swoich mięśni w nagrodę otrzymasz zadowolonego, ładnego i interesującego przyjaciela dla rodziny.

Koty Leśne są kotami na których utrzymanie nie trzeba dużo wydawać, ich wrodzona silna natura umożliwia prowadzenie zdrowego i nieskomplikowanego życia. Chociaż mają grube i długie zimowe futro, jest ono zwykle odpowiednio zadbane - przez kota we własnej osobie. Coroczne linienie zwykle odbywa się na wiosnę i w tym czasie koty zwykle wymagają dodatkowej pielęgnacji. Generalne oporządzenie jest wymagane raz, dwa razy na tydzień, ale dla wielu nowych właścicieli codzienne czesanie swoich nowych kotów jest sposobem na budowę specjalnej więzi z nowym domownikiem.